Διδακτορική διατριβή. Συγγραφέας: Δεδούση, Αννα Σπ.Η. Επιβλέπων: Τσερβένη-Γούση, Αγγελική, καθ. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Γεωτεχνικών Επιστημών, Τμήμα Κτηνιατρικής, 2009.
Η εργασία αυτή είχε ως σκοπό τη μελέτη της επίδρασης του φυσικού ζεόλιθου κλινοπτιλόλιθου σε χαρακτηριστικά της αναπαραγωγικής ικανότητας της στρουθοκαμήλου και στις αποδόσεις των αναπτυσσόμενων πτηνών. Για την υλοποίηση του σκοπού αυτού, πραγματοποιήθηκαν συνολικά 3 διαδοχικοί πειραματισμοί σε δύο εκτροφές στρουθοκαμήλου. Ο στόχος του πρώτου πειραματισμού ήταν να διερευνηθεί σε επίπεδο εκτροφής, εάν η προσθήκη ενός φυσικού ζεόλιθου, του κλινοπτιλόλιθου, στο σιτηρέσιο γεννητόρων στρουθοκαμήλου έχει κάποια επίδραση στα χαρακτηριστικά της αναπαραγωγικής τους ικανότητας.
Ο πειραματισμός αυτός περιελάμβανε δύο μέρη και πραγματοποιήθηκε σε δυο διαφορετικές εκτροφές από το Μάιο έως τον Αύγουστο του 2004. Σε κάθε πειραματικό μέρος χρησιμοποιήθηκαν συνολικά 18 γεννήτορες (6 οικογένειες) στρουθοκαμήλου φυλής African Black οι οποίοι χωρίστηκαν σε δύο ομάδες:
Ομάδα Α: Στην ομάδα αυτή χρησιμοποιήθηκαν 3 οικογένειες στο σιτηρέσιο των οποίων δεν προστέθηκε κλινοπτιλόλιθος και αποτέλεσε την ομάδα των μαρτύρων. Ομάδα Β: Στην ομάδα αυτή χρησιμοποιήθηκαν 3 οικογένειες στο σιτηρέσιο των οποίων προστέθηκε κλινοπτιλόλιθος σε ποσοστό 1,5% ή 2,5%.
Ο δεύτερος πειραματισμός είχε ως στόχο τη μελέτη της επίδρασης του κλινοπτιλόλιθου, της άμμου και του συνδυασμού τους στις αποδόσεις των γεννητόρων στρουθοκαμήλου μετά από προσθήκη τους στη φωλιά τους. Ο πειραματισμός αυτός πραγματοποιήθηκε από το Μάιο έως τον Αύγουστο του 2005. Συνολικά, χρησιμοποιήθηκαν 24 γεννήτορες στρουθοκαμήλου φυλής African Black (8 οικογένειες). Σε κάθε οικογένεια αντιστοιχούσε μια υπαίθρια φωλιά με διάμετρο περίπου 1,5 m και βάθος 20 cm.
Τα πτηνά χωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες (2 τρίο /ομάδα) ως εξής: 215 Ομάδα Α: Στη φωλιά των πτηνών αυτής της ομάδας προστέθηκαν 60 kg κλινοπτιλόλιθου. Ομάδα Β: Στη φωλιά των πτηνών αυτής της ομάδας προστέθηκαν 30 kg κλινοπτιλόλιθου και 30 kg άμμου. Ομάδα Γ: Στη φωλιά των πτηνών αυτής της ομάδας προστέθηκαν 60 kg άμμου. Ομάδα Δ: Στη φωλιά των πτηνών αυτής της ομάδας δεν προστέθηκε ούτε κλινοπτιλόλιθος ούτε άμμος και αποτέλεσαν τους μάρτυρες. Ο στόχος του τρίτου πειραματισμού, ήταν να μελετηθεί η επίδραση του κλινοπτιλόλιθου στις αποδόσεις των αναπτυσσόμενων νεοσσών στρουθοκαμήλου, μετά από προσθήκη του στο χώρο του αναθρεπτηρίου τους.
Για το σκοπό του πειραματισμού αυτού διάρκειας 2 μηνών (Ιούλιος-Αύγουστος 2006), χρησιμοποιήθηκαν συνολικά 288 νεοσσοί στρουθοκαμήλου φυλής African Black ηλικίας μιας ημέρας, οι οποίοι προήλθαν από τρεις διαδοχικές εκκολάψεις. Οι νεοσσοί κάθε εκκόλαψης, ζυγίζονταν την ημέρα μεταφοράς τους στο αναθρεπτήριο (3 ημέρες μετά τη γέννησή τους) και ακολούθως χωρίζονταν σε δύο ομάδες ως εξής: από την πρώτη εκκόλαψη χρησιμοποιήθηκαν συνολικά 96 νεοσσοί οι οποίοι χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες Α1, Β1 με 48 νεοσσούς /ομάδα και με παρόμοιο σωματικό βάρος/ομάδα. Από τη δεύτερη εκκόλαψη χρησιμοποιήθηκαν 132 νεοσσοί οι οποίοι χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες Α2, Β2 με 66 νεοσσούς /ομάδα και με παρόμοιο σωματικό βάρος/ομάδα. Τέλος, από την τρίτη εκκόλαψη χρησιμοποιήθηκαν συνολικά 60 νεοσσοί οι οποίοι χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες Α3, Β3 με 30 νεοσσούς /ομάδα με παρόμοιο σωματικό βάρος/ομάδα. Στη συνέχεια, οι νεοσσοί κάθε εκκόλαψης τοποθετούνταν σε 2 διαδοχικούς και πανομοιότυπους από άποψη κατασκευής θαλάμους ανάθρεψης, καθένας από τους 218 οποίους αποτελούνταν από ένα κλειστό κτίριο 12 m2 (3X4 m) που επικοινωνούσε με προαύλιο χώρο 75 m2 (3Χ25 m).
Συνολικά χρησιμοποιήθηκαν 6 θάλαμοι ανάθρεψης. Στους θαλάμους που τοποθετήθηκαν οι νεοσσοί των ομάδων Α1, Α2 και Α3 προστέθηκε κλινοπτιλόλιθος στο χώρο του αναθρεπτηρίου ενώ, στους θαλάμους των νεοσσών που ανήκαν στις ομάδες Β1, Β2 και Β3 δεν προστέθηκε κλινοπτιλόλιθος στο χώρο του αναθρεπτηρίου (μάρτυρες). Την 1η εβδομάδα οι νεοσσοί όλων των ομάδων παρέμεναν συνεχώς μέσα στο κλειστό κτίριο των 12 m2 ενώ, από τη 2η εβδομάδα αυτοί είχαν πρόσβαση στον προαύλιο χώρο κατά τη διάρκεια της ημέρας προκειμένου να ασκηθούν. Οι συνθήκες θερμοκρασίας, υγρασίας και αερισμού ελέγχονταν καθημερινά εντός και εκτός των θαλάμων ανάθρεψης. Η ενσωμάτωση του κλινοπτιλόλιθου στο σιτηρέσιο των γεννητόρων στρουθοκαμήλου σε ποσοστό 1,5% αυξάνει το βάρος του λευκώματος των αυγών ενώ, η προσθήκη του στην τροφή τους σε ποσοστό 2,5% έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή αυγών με εντονότερο χρωματισμό λεκίθου και με χαμηλότερο βάρος κελύφους. Οι μεταβολές αυτές στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των αυγών στρουθοκαμήλου, ενδέχεται να έχουν θετική επίδραση στην ποιότητα των εκκολαπτόμενων νεοσσών βελτιώνοντας το ανοσοποιητικό τους σύστημα και διευκολύνοντας την έξοδό τους από το αυγό, μειώνοντας έτσι τα ποσοστά όψιμης εμβρυϊκής θνησιμότητας τα οποία οφείλονται στην αδυναμία των εξασθενημένων νεοσσών στρουθοκαμήλου να σπάσουν το σκληρό κέλυφος του αυγού. Επιπλέον, κανένα από τα δύο ποσοστά κλινοπτιλόλιθου που χρησιμοποιήθηκαν δεν επηρεάζει αρνητικά τις αποδόσεις των πτηνών (αυγοπαραγωγή, γονιμότητα και εκκολαπτικότητα των αυγών και εμβρυϊκή θνησιμότητα).
Για τους λόγους αυτούς προτείνεται η ενσωμάτωση του εγχώριας προέλευσης φυσικού ζεόλιθου κλινοπτιλόλιθου στο σιτηρέσιο των γεννητόρων στρουθοκαμήλου σε ποσοστό είτε 1,5% είτε 2,5%. Επίσης, προτείνεται η προσθήκη του κλινοπτιλόλιθου ή του συνδυασμού κλινοπτιλόλιθου με άμμο στις φωλιές των γεννητόρων στρουθοκαμήλου καθώς η χρήση των υλικών αυτών έχει θετική επίδραση στα περισσότερα από τα χαρακτηριστικά της αναπαραγωγικής ικανότητας των στρουθοκαμήλων που μελετήθηκαν. Επιπλέον, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι η προσθήκη κλινοπτιλόλιθου στις φωλιές των στρουθοκαμήλων μειώνει το μικροβιακό φορτίο του κελύφους βελτιώνοντας έτσι τις συνθήκες γέννησης των αυγών. Αντίθετα, από τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν φαίνεται πως η άμμος ευνοεί την ανάπτυξη των μικροβίων πάνω στο κέλυφος των αυγών στρουθοκαμήλου.
Τέλος, προτείνεται η τοποθέτηση κλινοπτιλόλιθου μέσα στους θαλάμους ανάθρεψης των νεοσσών στρουθοκαμήλου όταν η φόρτιση είναι ίση ή υπερβαίνει τους 4 νεοσσούς/ m2 καθώς διαπιστώθηκε πως έχει θετική επίδραση στις αποδόσεις των νεοσσών.
