Σύμφωνα με το άρθρο 3 του Π.Δ. 285/79 «Περί εκμισθώσεων δημοσίων λατομείων βιομηχανικών ορυκτών και μαρμάρων» «Δια πλειοδοτικής δημοπρασίας εκμισθούνται δημόσια λατομεία βιομηχανικών ορυκτών και μαρμάρων εφόσον:
α. Εγένετο εις αυτά εκμετάλλευσης οιασδήποτε μορφής ή
β. Διενεργήθησαν ερευνητικά έργα υπό του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε.)».
Ενώ σύμφωνα με το άρθρο 11 του ιδίου Π.Δ.:
«1. Λατομικαί Εκτάσεις ανήκουσαι εις το Δημόσιον και περικλείουσαι κοιτάσματα βιομηχανικών ορυκτών ή μαρμάρων, εκμισθούνται δι’ απ’ ευθείας συμβάσεως, εις τον πρώτον υποβάλλοντα τη σχετικήν περί μισθώσεως αίτησην,...»
Παρατηρούμε τον σαφή διαχωρισμό του Νομοθέτη, της έννοιας του Δημοσίου Λατομείου βιομηχανικών ορυκτών, που εκμισθώνεται με δημοπρασία και της έννοιας της Λατομικής Έκτασης, που εκμισθώνεται με απ’ ευθείας μίσθωση.
Κάθε Έλληνας πολίτης ή εταιρεία, έχει το δικαίωμα να δεσμεύσει προσωρινά ή να μισθώσει μία δημόσια έκταση, για την ανεύρεση ή εκμετάλλευση αντίστοιχα, βιομηχανικών ορυκτών. Η διαδικασία που ακολουθείται είναι ορισμένη, σύμφωνα με τη λατομική νομοθεσία και ξεκινά σε πρώτη φάση, με την υποβολή αίτησης του ενδιαφερόμενου, προς την αρμόδια υπηρεσία, για τη χορήγηση συναίνεσης προς διενέργεια ερευνητικών εργασιών, στην συγκεκριμένη περιοχή. Στην περίπτωση που οι εν΄ λόγω γνωμοδοτήσεις είναι θετικές, ο ενδιαφερόμενος περνά στη δεύτερη φάση της διαδικασίας, που είναι η εκπόνηση και υποβολή προς έγκριση των απαιτούμενων Μελετών. Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί, ότι ο ενδιαφερόμενος έχει το δικαίωμα σε οποιαδήποτε φάση της διαδικασίας αδειοδότησης για την έρευνα και πριν αυτή ολοκληρωθεί, να αιτηθεί την απευθείας μίσθωση της έκτασης, υποβάλλοντας φυσικά τα αντίστοιχα δικαιολογητικά. Από την παραπάνω σύντομη περιγραφείσα διαδικασία δεν εξαιρείται ουδείς.
Κατά την δεύτερη φάση της διαδικασίας, αρχικά υποβάλλεται προς έγκριση η Περιβαλλοντική Μελέτη, στη ΔΙ.ΠΕ.ΧΩ. της οικίας Περιφέρειας ή στην αρμόδια υπηρεσία του Υ.Π.Ε.Κ.Α., ανάλογα με την κατηγορία στην οποία υπάγεται η δραστηριότητα. Μετά την έγκριση της ΜΠΕ, υποβάλλεται προς έγκριση η Τεχνική Μελέτη, στην αρμόδια πάλι υπηρεσία του Υ.Π.Ε.Κ.Α., ενώ παράλληλα λαμβάνουν χώρα οι διαδικασίες πληρωμής του Δασικού ανταλλάγματος, που έχει καθοριστεί από την δασική υπηρεσία.
Η τρίτη φάση περιλαμβάνει τη μίσθωση ή τη χορήγηση της συναίνεσης των ερευνητικών εργασιών. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, αυτές οι διαδικασίες ανήκουν στην αρμοδιότητα του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (Ν 2218/94, N 2399/96, N 2647/98), ενώ πριν τον Καλλικράτη ανήκαν στις Περιφέρειες. Πρέπει να τονιστεί ότι Υ.Π.Ε.Κ.Α. δεν έχει καμία εμπλοκή στις διαδικασίες της συγκεκριμένης φάσης, καθώς αυτές αποτελούν όπως προαναφέρθηκε αρμοδιότητες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (Ν669/77, ΠΔ 285/79, Ν2115/93).
Ο ενδιαφερόμενος λοιπόν εκμεταλλευτής, προσκομίζει όλα τα παραπάνω δικαιολογητικά, όπως και δύο εγγυητικές επιστολές:
• Μία για την εκτέλεση των έργων αποκατάστασης περιβάλλοντος του λατομείου, ίση με το 40% του κόστους αποκατάστασης, που προκύπτει από την ΑΕΠΟ και
• Μία για την πιστή εκτέλεση των όρων της σύμβασης μίσθωσης, ίση με το 10% της επένδυσης στο λατομείο, που προκύπτει από την εγκεκριμένη Τεχνική Μελέτη.
Μετά από έλεγχο της αρμόδιας υπηρεσίας, γίνεται η εκμίσθωση της δημόσιας λατομικής έκτασης, με την υπογραφή του μισθωτηρίου συμβολαίου, όπου μεταξύ των άλλων ορίζεται το πάγιο και αναλογικό μίσθωμα. Πάγιο μίσθωμα είναι το «ενοίκιο» ουσιαστικά ανά στρέμμα της έκτασης και το αναλογικό είναι ένα ποσοστό 8% επί της αξίας του ορυκτού στο δάπεδο του λατομείου, που καταβάλλεται ισόποσα (από 4%) στο Ελληνικό Δημόσιο και τον οικείο Δήμο.
